Ik erger me: het is natuurlijk weer typisch Westers en totaal onevenwichtig om te denken dat je lichaam het aankan om 24 uur per dag geprikkeld te worden, 7 dagen per week.
Alsof ‘evenwicht’ een woord is dat niet tot ons doordringt, alsof het z’n betekenis verloor, net als het woord ‘balans houden’. Ik zie mensen al ijverig knikken van ‘ja evenwicht moeten we houden’, ‘balans houden is belangrijk’. Weet jij voor jezelf wat dat concreet inhoudt?
Als ik om me heen kijk zie ik bijna alleen maar mensen die zichzelf – en hun kinderen met hen – voorbij hollen. Iedereen wil sociale contacten, afleiding, leuke dingen doen ter ontspanning, nieuwe prikkels opdoen, vakanties ondergaan die zo vol geduwd zijn met site-seeing en tussendoor reizen dat je afgepeigerd thuiskomt en ook nog zegt: ’t was geweldig! Ja! Je hebt veel prikkels opgedaan, klopt denk ik dan en ik ben vaak benieuwd hoe ze t dan doen daarna. Zelfs kinderen moeten van ‘t een naar ‘t andere. De momenten waarop ze rustig thuis kunnen landen, lanterfanten, en dan vanuit zichzelf iets bedenken om wel of niet te doen, die tijd lijkt er nauwelijks te mogen zijn. Om me heen zie ik de bedrukte gezichtjes en het gezucht, als ze niet vrij kunnen spelen.
Hersenonderzoeker Srinni Pillay schreef er een zinnig boek over. ‘Afwisselen tussen concentratie en dagdromen houdt je brein in topvorm’. “Het zit zo: in ons brein hebben we focus- en ontfocuscircuits. De focuscircuits richten zich op concrete feiten en strategieën; in de ontfocuscircuits vindt de onbewuste mentale activiteit plaats. Als je weet dat 98 procent van onze mentale activiteit onbewust is, kun je wel nagaan hoe belangrijk dit deel van onze hersenen is. Toch verwaarlozen we het, terwijl het júist in deze tijd zo belangrijk is om goed voor dat deel van ons brein te zorgen. Iedereen die de hele dag maar wil focussen zou moeten weten dat dit fysiek onmogelijk en bovendien schadelijk is. Zo put je het brein uit.
In de neurowetenschap wordt het ontfocuscircuit ook wel het defaultnetwerk genoemd: een verzameling hersengebieden die automatisch wordt geactiveerd als we rusten. Vroeger werd wel gezegd dat de afkorting DMN – van de Engelse aanduiding Default Mode Network – stond voor Does Mostly Nothing, maar daar zijn we op teruggekomen. Hersenonderzoek liet namelijk zien dat het rustende brein wel erg veel energie verbruikte voor iets dat niks deed. Wat bleek? Er vinden juist extreem belangrijke processen plaats terwijl het brein in ruststand verkeert. Recente herinneringen worden opgeslagen, andere herinneringen worden aan de oppervlakte gebracht en verbonden met wat er in het heden speelt, zodat ze van invloed kunnen zijn op de toekomst. Terwijl je uitrust en nieuwe energie verzamelt, versterkt het defaultnetwerk dus je creativiteit. Door te ontfocussen ontdek je dingen over jezelf die je nog niet wist.
Het maakt je tot een completer mens.”
Lees meer in zijn boek: Minder Focus, meer effect.